Hoe herken je teveel stress en wat is eraan te doen?

Een beetje stress op zijn tijd is goed. Het zorgt ervoor dat mensen hun grenzen opzoeken (dus: verder komen) en dat ze prestaties kunnen leveren. Maar teveel stress is schadelijk. En het zorgt ervoor dat afvallen of op gewicht blijven lastig worden.

Hoe weet je of jij zelf of iemand anders teveel stress heeft? Een aantal praktische signalen:

• Iemand kan niks hebben, is snel geïrriteerd.
• Iemand heeft steeds minder plezier in de dingen die hij doet.
• Iemand voelt weinig voldoening van klussen die hij afmaakt.
• Het lukt niet meer om echt tot rust te komen. Het hoofd blijft druk of iemand kan niet stilzitten.
• Iemand heeft veel ‘kleine’ kwaaltjes, zoals hoofdpijn, vermoeidheid, pijn in nek of schouders, buikpijn.

Als een stressvolle situatie te lang blijft voortbestaan, wordt het leven een stuk minder leuk. Bovendien lopen mensen het risico dat ze echt afbranden. Bovenstaande stress-signalen geven namelijk al aan dat het hormoonsysteem overbelast is. Raken de hormoonklieren echt uitgeput, dan krijgt iemand een burn-out en moet hij langdurig herstellen. Kan iemand niets meer aan en is hij steeds (bijna) in tranen? Dat zijn signalen van een burn-out.

Een aantal tips voor iemand die teveel stress heeft en daar iets aan wil doen:

1. Besef dat stressen niet productief is. Het werkt averechts. Je hoopt namelijk dat het stressen ervoor zorgt dat je straks rust hebt. Daar doe je het voor: je wilt rust! Maar stressen is juist onrust en er zit geen einde aan. Je krijgt niet het leven dat je wilt.
2. Werk één voor één toe naar gezonde gewoontes. Je hoofd is vol, dus meer dan één ding tegelijk doen is niet verstandig. Daar wordt je actielijst alleen maar voller van (en wedden dat die gezonde gewoontes dan onderaan komen te staan?). Kies iets simpels dat jou helpt om steeds een beetje te herstellen en in balans te raken. Geef het een vaste plek in je dag of week, zodat je het niet kunt vergeten. Je kunt bijvoorbeeld denken aan een vaste tijd voor je avondeten, een geschikte ontspanningsactiviteit voor de dinsdagavond, een vaste taakverdeling tussen jou en je partner of collega, een vaste pauze in je werkdag dat je tien minuten buiten loopt? kies iets wat goed is voor je en wat je haalbaar vindt. Desnoods is het iets van 1 minuut (rustig op de wc zitten bijvoorbeeld?).
3. Doordring jezelf ervan dat stress niet ontstaat door wat je doet of hoeveel je doet. Het ontstaat door wat je erbij denkt. Een klus afmaken voor de deadline met de gedachte: ‘ha, zie mij eens lekker doorwerken!’ zal nauwelijks stress geven, maar de gedachte ‘het moet af, het moet af, want anders…’ geeft wèl stress. Je eigen normen en eisen bezorgen jou stress. En misschien kun je je taak niet afschuiven of laten liggen, maar andere gedachtes trainen kan wel. Dat betekent dat je keuzevrijheid hebt, ook als je een volle agenda hebt.